Bipolaire stoornis

Heb ik een bipolaire stoornis?

Bij een bipolaire stoornis heb je manische en depressieve periodes. Daarom noem je dit ook wel manisch-depressief. In de manische periode ben je opgewekter, actiever en zelfverzekerder dan normaal. Of je voelt je opgejaagd en doet dingen zonder daar goed bij na te denken. Je wordt sneller boos dan normaal. In de depressieve periode ben je somber en passief. Je voelt je waardeloos en hebt geen energie om dingen te doen. Als de manische of depressieve periode voorbij is, dan word je stemming weer langere tijd normaal. Bij een bipolaire – of manisch-depressieve – stoornis heb je dus periodes met heel verschillende stemmingen. Artsen noemen dit episodes. Deze stoornis begint meestal tussen het 15^e of 30^e levensjaar. Maar het kan zich ook op latere leeftijd pas openbaren. De behandeling geschied door een psychiater. Hij schrijft medicijnen voor die de verschijnselen verminderen. Ook word je geleerd hoe je goed kunt leven met deze aandoening.

Wat zijn de verschijnselen van een bipolaire – of manisch-depressieve – stoornis?

Je kent hierbij manische en depressieve periodes. Tussendoor zijn er normale periodes. Zowel een manische als een depressieve periode duurt vaak weken tot soms maanden.

Verschijnselen van een manier:
- Je bent actiever en opgewekter als normaal.
- Je wordt snel boos als iets niet naar je zin gaat.
- Je bent overdreven optimistisch.
- Je voelt je belangrijk en blaakt van het zelfvertrouwen.
- Je hebt nauwelijks behoefte aan slaap.
- Je praat meer en sneller dan normaal gesproken.
- Je voelt je lichamelijk uitermate goed en sterk. Hierdoor merk je zelf niet altijd dat je in een manische periode zit, maar de mensen je goed kennen, merken dit meestal wel.
- Je hebt een continue gedachtestroom die je niet kunt stoppen.
- Je bent makkelijker afgeleid dan normaal en wilt duizend dingen tegelijk doen.
- Je doet dingen en neemt besluiten zonder daar eerst goed over na te denken. Je neemt daarbij grote risico’s, bijvoorbeeld door (te) veel geld uit te geven. Je kunt hierdoor in de problemen komen.
- Je kunt soms ook dingen zien of horen die er niet zijn (hallucinaties), of dingen denken die niet kloppen (wanen). Dit noem je een manische psychose.
- Je hoeft niet altijd zelf te merken dat je in een manische periode zit.
- Je gedrag kan problemen geven op het werk, je opleiding of in de omgang met andere mensen en in relaties.

Hypomanie
- Je kunt ook een lichtere vorm van manie hebben. Je hebt dan weliswaar dezelfde verschijnselen, maar minder hevig. Ze duren meestal kort en zorgen niet voor echte problemen.

Verschijnselen van een depressie:
- Je voelt je somber.
- Je bent moe en hebt geen energie.
- Je bent onzeker en kunt geen beslissingen nemen.
- Je voelt je waardeloos.
- Je toont geen belangstelling meer voor je werk, hobby’s of andere mensen.
- Je kunt je niet of moeilijk concentreren en vergeet dingen.
- Je hebt lichamelijke klachten zoals pijn of verstopping.
- Je hebt minder eetlust .
- Je hebt slaapproblemen.
- Je denkt aan de dood of aan zelfmoord.

Hoe wordt een bipolaire stoornis vastgesteld?

Herken je de eerder beschreven verschijnselen bij jezelf? Maak een afspraak met je huisarts om hierover te spreken. Je kunt ook eerst een zelftest doen. Deze zijn op het internet te vinden door te googlen onder ‘zelftest bipolaire stoornis’. De test geeft geen 100% zekerheid of je wel of niet een bipolaire stoornis hebt, maar het kan wel een aanwijzing geven. Neem de uitslag van de test mee naar de huisarts. Vraag ook een naaste – iemand die jou goed kent en die je kunt vertrouwen – om met je mee te gaan. Als ook de huisarts vermoedt dat je een bipolaire stoornis hebt, verwijst deze je door naar een psychiater van bijvoorbeeld Beterggz. Dat is de medisch specialist voor psychische aandoeningen. De psychiater zal een uitvoerig gesprek met je voeren. Als je een naaste hebt meegenomen, wordt aan hem of haar ook vragen gesteld.

Oorzaken van een bipolaire stoornis

De oorzaak van een bipolaire stoornis is niet bekend. Meestal zorgen verschillende omstandigheden samen ervoor dat u een bipolaire stoornis krijgt:

- Je kunt een erfelijke aanleg hebben voor een bipolaire stoornis. Hoe dit precies wordt overgeërfd van ouder op kind is niet bekend. Je kunt je er dus niet op laten testen via DNA-onderzoek.
- Spannende of stressvolle situaties kunnen een depressie of manie veroorzaken, maar dit zal alleen gebeuren als je daar gevoelig voor bent.

Hoe verloopt een bipolaire stoornis?

Dit is voor iedereen verschillend.
- Sommigen hebben af en toe een manie of depressie.
- Sommigen hebben naast depressies alleen hypomanieën, maar nooit een ernstige manie
- Sommigen krijgen eerst een manische periode en daarna een depressieve periode. Bij anderen is het andersom.
- Sommigen hebben periodes waarin ze verschijnselen hebben van manie én van depressie. Dit noemen we gemengde periodes.

Tussen de periodes door voelen de meeste mensen zich lange tijd normaal. Bij een klein aantal mensen volgen de manieën en depressies elkaar snel op.

Behandeling van een bipolaire stoornis

De behandeling van een bipolaire stoornis geschiedt door een psychiater van Beterggz. Je krijgt daarbij meestal ook hulp en begeleiding van andere hulpverleners zoals een psychiatrisch verpleegkundige of een psycholoog. Deze behoren tot het behandelteam dat voor je wordt samengesteld. De behandeling zal minder goed verlopen als je veel alcohol of drugs gebruikt. Is dit het geval? Probeer dan daarmee te stoppen of te minderen

De behandeling bestaat uit:
- Begeleiding
- Medicijnen
- Voorlichting over de aandoening (psycho-educatie)
- Hulp om met de aandoening om te leren gaan (zelfmanagement)
- Psychotherapie

Heb je kinderen? Dan is het goed om met de psychiater te praten over hoe dat in het gezin gaat. Een manie of depressie kan heel ernstig zijn. Je kunt jezelf en ook anderen in gevaar brengen. Hierdoor kan het nodig zijn dat je tijdelijk in een ziekenhuis of een psychiatrische kliniek wordt opgenomen voor een intensieve behandeling. Heb je al eerder medicijnen voor een manie of depressie gebruikt? Of heb je familieleden met een bipolaire stoornis die ook medicijnen slikken? Vertel dit dan aan de psychiater. Bespreek ook samen de voor- en nadelen van medicijnen. Ben je vrouw en wil je zwanger worden? Dan is ook dit van invloed op het voorschrijven van medicijnen.

Erover praten helpt

Een bipolaire stoornis heeft behoorlijke gevolgen voor je leven. Na een periode van ernstige klachten kun je bijvoorbeeld een tijd problemen hebben met je geheugen en concentratie. De stoornis heeft ook invloed op je zelfvertrouwen, relatie, sociale contacten, studie, werk en vrijetijdsbesteding. Het belangrijkste is dat je leert omgaan met je aandoening. Dit begint met erover praten met mensen die je kunt vertrouwen en die je willen helpen in het herkennen van de eerste kenmerken van een nieuwe manische of depressieve periode. Wees selectief in wie je in vertrouwen neemt. Niet iedereen kan goed met die informatie omgaan, omdat ze er misschien onjuiste ideeën over hebben. Dus denk er goed over na wat je wél en niet vertelt aan anderen. Het is altijd goed om te praten met ervaringsdeskundigen. Mensen die ook een bipolaire stoornis hebben, begrijpen met welke problemen je te maken krijgt. Zij weten hoe het is om je te schamen voor je klachten, waardoor je er ook niet over durft te praten. Terwijl dit wel nodig is om de problemen op te lossen.

Hulp. Hoe sneller hoe beter.

Gaan lichamelijke, geestelijke en emotionele klachten je functioneren in de weg staan? Loop er niet voor weg. Onderneem actie. Hoe eerder hoe beter. Bij Beterggz kun je deze week nog beginnen met het behandelen en daarmee het verbeteren van je klachten. Je wordt thuis behandeld door onze artsen, psychiaters en psychologen. Via een beveiligde videoverbinding. Op momenten dat het jou past of nodig is. Ook ’s avonds en in het weekend. Alles zonder wachtlijst of eigen bijdrage. Alles wordt vergoed. Beter toch?